ینابیع الموده لذوی القربی (کتاب)

«ینابیع المودة لذوی القربی» کتابى است در زندگانى اهل بیت پیامبر(ص)، به‌خصوص حضرت على(ع) که توسط سلیمان بن ابراهیم قندوزى یکى از عالمان اهل سنت در قرن سیزدهم هجرى نوشته شده است. مؤلف، هدف خود را از تألیف این کتاب، اداى دین به پیامبر اکرم دانسته است؛ زیرا خداوند، دوستى نزدیکان آن حضرت را مزد رسالت او مى‌داند.

منابع کتاب

قندوزى کتاب خود را بر اساس منابع مهم اهل سنت نوشته است. برخى از این منابع عبارتند از: صحاح سته، مناقب ابونعیم، مناقب ابن مغازلى، فرائد السمطین، مناقب خوارزمى. وی در تألیف این اثر از منابع شیعه نیز استفاده کرده است.

گزارش محتوا

این کتاب بدون آنکه تنظیم خاص و فصل‌بندى کاملى داشته باشد، مطالبى را درباره مناقب امیرالمؤمنین على(ع) و چند تن از اهل بیت پیامبر، مانند امام حسن و امام حسین و امام عصر نقل کرده است.

در چاپ چهار جلدى کتاب، مجلد چهارم به فهرست‌ها اختصاص دارد. جلد اول مخصوص حضرت على(ع)، جلد دوم ادامه مطالب جلد اول به‌اضافه روایاتى در فضیلت حضرت زهرا و حضرت خدیجه و امام حسن(ع) و جلد سوم باز هم درباره اهل بیت و حضرت مهدى است.

شیوه مؤلف، نقل از منابع پیش از خود است. مجموع ابواب کتاب، یک‌صد باب است که هر باب به موضوع خاص یا مطالب کتابى خاص مى‌پردازد. هرچند قندوزى از منابع مختلف و متعددى استفاده کرده و روایات خود را به آن کتب استناد داده و نام آنها را هم آورده است، لیکن در بخش‌هایى که یک باب را به کتاب خاصى اختصاص داده از آثار زیر بهره برده است: مقتل ابومخنف، الصواعق المحرقة، فصل الخطاب خواجه پارسا نجارى، درة المعارف بسطامى، الدر المنظم محمد بن طلحه حلبى، المطالب العالیة، المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة، و آثارى از این دست که بسیارى از آنها جزو منابع کهن و معتبر بشمار نمى‌روند. مؤلف در موارد زیادى یک روایت را تکرار کرده است.

در مجموع، کتاب ینابیع، به بخشى از زندگانى اهل بیت و آن‌هم مناقب آنان و از میان ایشان حضرت على(ع) مى‌پردازد و همه مطالب او جمع‌آورى روایات پیشینیان است و چنان‌که گفته شد ترتیب و تنظیم خاصى در کتاب دیده نمى‌شود؛ مثلا در بین نقل فضائل امام على(ع) باب دیگرى درباره فضائل همه اهل بیت آورده و دوباره به امام مهدى(ع) پرداخته است.

از اینکه مطالبى درباره حروف و خواص آنها بیان مى‌کند، پیداست که مؤلف علاقه‌اى به این موضوعات داشته است.

منبع

ویکی نور